Eigenlijk hebben we hebben nooit goed geleerd om vragen te stellen. Sterker nog, vanaf de kleuterschool wordt ons dat afgeleerd. Bovendien zijn we onvoldoende getraind om te luisteren, de vraag goed te formuleren en écht te luisteren naar het antwoord. In dit boek lees je hoe je met een socratische grondhouding dit voor elkaar krijgt.

Hoe voer je nou een goed gesprek? Hoe zorg ik ervoor dat ik echt helemaal bij de ander ben en niet in het gesprek mijn eigen mening inbreng. We leven in een tijd dat je mening enorm belangrijk is en iedereen dat laat horen op sociale media. We zijn enorm druk met de ander te overtuigen met argumenten om onze waarheid op te dringen. Maar bestaat dé waarheid wel? Elke Wiss maakt inzichtelijk dat je mag toegeven dat je het niet weet, dat je aanbiedt om met de ander op zoek te gaan en leert je hoe je dit vraagt. Ze deelt over de fouten die ze maakte zodat jij ze niet hoeft te maken.

De eerste stap voor het voeren van een socratisch gesprek is het ontwikkelen van een socratisch vragende houding. Dat betekent dat je eigen kennis – of dat wat je denkt te weten – aan de kant zet en met een open houding naar de ander gaat luisteren. Zodat we gesprekken voeren die leiden tot verdieping en verbinding.

Een socratisch gesprek is een denkgesprek, een onderzoekgesprek en een manier van gesprekken voeren waarbij je samen tot een diepere wijsheid komt. Dit doe je door doorvragen, onderzoeken en reflecteren. Tijdens een socratisch gesprek is het de bedoeling je empathisch vermogen helemaal uit te schakelen, dit wordt ook wel de ‘empathische nulstand’ genoemd. Een mooi tegenwicht bij vele andere stromingen op dit moment dat je altijd empathie moet tonen.

Door empathie wordt je betrokken en kan je moeilijk de lastige vragen stellen en ga je de situatie subjectief interpreteren.

Met een Socratische houding train je je ogen en oren op objectief waarnemen en luisteren, zonder je eigen verhaal ertussen te laten komen. De voorwaarden worden goed beschreven: toestemming vragen om Socratische vragen te stellen, de taal die wordt gebruikt echt horen, het gesprek vertragen en frustraties in het gesprek te verdragen. Dit is het punt dat het begint te schuren en er irritatie gaat optreden en waar je tot nieuwe inzichten komt. Er is geen lijst met vragen die je kunt stellen of trucs die altijd werken. Dat past ook niet bij een Socratische levensfilosofie.

Waarom zijn we zo slecht in vragen stellen?

Pas op voor de volgende vraagvalkuilen: de maarvraag, de komma-sukkelvraag, cocktailvraag, vage vraag etc. De waarom vraag is opvallend genoeg niet altijd een verkeerde vraag. Daarnaast kan je je vragen indelen in ‘vragen naar boven’ (abstract) en ‘vragen naar beneden’ (concreet). In het eerste geval vraag je vooral naar concepten in het tweede geval naar feiten.