Agile is een modewoord geworden. Zeg op een feestje dat je met een Agile transitie bezig bent en iedereen knikt enthousiast. De vraag die in dit gesprek voorbij komt is: “we gingen toch allemaal LEAN werken, waarom nu opeens Agile?” In dit artikel schetsen we de overeenkomsten en de verschillen. Kunnen ze elkaar versterken of juist niet?
Wat zijn de overeenkomsten tussen LEAN en Agile filosofie?
We hebben de neiging om vooral met de tools van Agile en Lean bezig te zijn. Wanneer we praten over Agile wordt Scrum veelal als synoniem gebruikt. Het framework Scrum is gebaseerd op een aantal LEAN-principes. Dat zijn bijvoorbeeld: verantwoordelijkheid laag in de organisatie leggen, disciplines bij elkaar brengen voor oplossen problemen en zorgen voor effectief samenwerken. Dit met als doel om echte klantwaarde te leveren en te kunnen omgaan met veranderingen in de behoefte van de klant. Je haalt kortcyclisch resultaten en kan snel bijsturen.
Toelichting overeenkomsten beide filosofieën?
- De medewerkers maken het verschil: mensen zijn in een organisatie zowel in LEAN als Agile het allerbelangrijkst. De medewerkers hebben inzicht en kennis: zij weten wat nodig is en wat klanten willen, ze zijn er immers dagelijks mee bezig. Verbeteringen en ideeën komen vanuit de plek waar het allemaal gebeurt, de werkvloer.
- Management maakt omgekeerd carrière: managers worden leiders en zijn gericht op het beter maken van individuen, gestructureerd laten groeien in volwassenheid van teams en creëren van een wendbare omgeving (ecosysteem). Ze sturen niet meer op kennis en inhoud.
- Gericht op klantwaarde en resultaat: doe alleen dingen die de meeste waarde opleveren (of noodzakelijk zijn om waarde te kúnnen leveren) en voorkom daarmee verspilling. In beide gevallen krijgt de klant wat hij verwacht.
- Leren en verbeteren: ervoor zorgen dat je een cyclus inricht om te leren en te verbeteren, uitgaande van empirisme (empirical process control): leren door te doen: transparantie, inspecteren en aanpassen. In Scrum review (inspect & adapt) en retrospective, in LEAN continu verbeteren, PDCA, Kaizen.
- (Kortcyclisch) leveren en complexiteit reduceren: Hak grote en moeilijke vraagstukken in kleine stukken die begrijpelijk gemaakt kunnen worden en behapbaar zijn in een relatief korte tijd. “Een olifant opeten lukt prima als je hem eerst in stukjes hebt gehakt.”
- Cadans: In zowel LEAN als Scrum zijn er evenementen die zorgen voor cadans. In Scrum zijn dit de standup, retrospective, review, demo en bij LEAN zijn dat de dagstart en de weekly.
- Transparantie: openheid over dingen die goed gaan en fout gaan! Als fouten niet zichtbaar zijn kunnen ze ook niet worden opgelost EN kunnen we er niet van leren.
Vergelijking van de tools
In Agile gaat het zoals gezegd al snel over Scrum, een raamwerk om snel producten te ontwikkelen, waarbij in elke “sprint” nieuwe werkende producten (software) worden opgeleverd en getest met en bij de klant. Het scrum raamwerk bestaat uit:
- Eén doel: de klantwaarde
- Drie rollen: scrum master, product owner en lid development team
- Vier meetings: daily stand up, sprint planning, sprint review, retrospective
In LEAN gaat het ook meestal over de tools en wordt er gelijk een link gelegd met een productie-omgeving. Er zijn meer dan 30 tools maar hierbij een aantal belangrijke:
- Waardestroomanalyse (VSM): overzichtelijk in kaart brengen van alle stappen van een proces
- A3 methode: methode om gestructureerd inzicht in een probleem te krijgen en te verbeteren.
- De 5S-methode: manier om de werkplek te organiseren en georganiseerd te houden.
- Kanban: manier om visueel inzichtelijk te maken wanneer iets nodig is
- Gemba: het op de werkvloer aanwezig zijn omdat daar waarde wordt gecreëerd
- Visual Management: techniek om visueel inzicht te bieden (je ziet direct hoe de vlag erbij hangt) en om betrokkenheid van medewerkers en management te vergroten
Verwar de tools en de methodiek niet met de filosofie
Wat bij beide filosofie gebeurt is dat het echt doorleven nog best moeilijk is. Er is een verschil tussen LEAN/Agile doen en LEAN/Agile zijn. Daarmee bedoelen we dat wanneer je de tools toepast zonder te begrijpen wat de filosofie behelst, je nog niet LEAN/Agile bent. Zonder dit begrip roepen mensen teksten als ”we doen een dagstart dus we zijn LEAN”, of “we doen een review dus we zijn Agile”. Het waarom is dan helemaal nog niet beantwoord:
Wat hebben we eraan en wat brengt het ons?
Het Agile Manifesto en de vijf LEAN-principes bieden houvast bij het nemen van beslissingen. Het is een gids, een leidraad op basis waarvan een bepaalde richting wordt gekozen en producten en activiteiten respectievelijk wel of niet worden gemaakt of uitgevoerd. Uiteindelijk is het doel om de klant zo optimaal mogelijk te bedienen. Wanneer teams de methodiek wel doen maar niet zijn, dan wordt het een trucje en bestaat het gevaar dat de meetings hun waarde verliezen en er in feite niets verandert, behalve de naam.
Wat zijn de verschillen?
De verschillen zijn moeilijker te duiden dan je zou denken. De beide filosofieën zijn zo geëvolueerd dat ze voor de hele organisatie inzetbaar zijn. De herkomst is in ieder geval fundamenteel anders: Agile is ontstaan in software development en LEAN in de (auto-)industrie. Je zou kunnen stellen dat in de basis LEAN gericht is op efficiëntieverbetering. De keuze voor Agile ligt in de mate van onvoorspelbaarheid van het WAT en het HOE. Waar het in LEAN duidelijk is WAT je gaat maken (een auto bijvoorbeeld, of potten pindakaas), is dat in Agile veel minder het geval. Daar ga je uit van complexiteit en onvoorspelbaarheid. Een automatiseringsvraagstuk kan met vele technieken en op vele manieren worden opgelost. Wat het beste past en wat precies nodig is, wordt tijdens het maken samen met de klant steeds duidelijker.
In LEAN kijk je naar het proces (de waardeketen) dat het product oplevert en optimaliseer je (delen van) de keten. In Scrum begin je met een eerste versie van een product dat je daarna door ontwikkelt. In LEAN ga je voor “first time right” (reduceren van productiefouten) en in Agile voor de Minimum Viable Product (een eerste werkende versie, wellicht met “foutjes”)
Hoe zorg je voor een optimale transformatie?
Daar is eigenlijk een hele serie eigen artikelen over te schrijven. Gek genoeg helpt het om te beginnen met de tools en terminologie alvorens het waarom duidelijk wordt: “gewoon” de handleiding nauwgezet volgen. De Scrum-methodiek dwingt af (mits goed toegepast!) dat teams in een cadans komen, waarde leveren en gaan verbeteren. Na de eerste stappen gaat de waarde worden herkend en is het vooral blijven zoeken naar Agile zijn i.p.v. Agile doen (het blijven hangen in de tools). Besteed daarom veel aandacht aan het uitleggen van de filosofie en vooral: waarom willen we dit! En zoek in een cadans naar verbetermogelijkheden.
Leiderschap is erg belangrijk in een Agile Transformatie. De leider zorgt voor high performing teams met excellerende individuen. Dat begint met verantwoordelijkheden in de teams te leggen. Daarnaast is hij gericht op het juiste ecosysteem in zijn organisatie-onderdeel en een cultuur waarin zo snel mogelijk leveren van waarde voorop staat. Wil je daarmee beginnen: de leiderschapsgame helpt daarbij.
Succes met starten maar vooral met volhouden! Zoek je inspiratie neem dan gerust contact op.
Verantwoording: Dit artikel is een globaal zicht tussen Agile en Lean. Er zijn voor beide filosofieën heel veel nuances aan te brengen. Wij denken dat voor een gemiddelde lezer dit een globaal inzicht geeft met als risico dat er vanuit beide kampen aanvullingen zijn. Dank @Mijno van der Ploeg voor de mooie plaatjes en @Suzanne Brouwer, @Martine Mensinga, @Anne-Maartje Ordelman en @Dyone de Bie voor het meeschrijven.